تحقیق دروغ و جنبه های اخلاقی آن

دروغ
بزرگ‏ترین گناهان
امیر المؤمنین‏علیه السلام مى‏فرماید:
«ان اعظم الخطایا عند الله اللسان الکذوب; (1) .
بزرگ‏ترین گناهان نزد خدا، زبان بسیار دروغ گو است.»
زبان
دروغ گو داشتن، یعنى دروغ گو بودن. دروغ به وسیله زبان، وجود پیدامى‏کند و
زبان یکى از علل وجودى دروغ است. اگر کسى دروغى بگوید، این کار بازبانش
انجام مى‏گیرد. اگر زبانى بسیار دروغ گو باشد، دارنده آن زبان، بسیار
دروغ‏خواهد گفت.
هر گناهى با عضوى از اعضاى انسان در خارج رخ مى‏دهد و
گناه را مى‏توان به آن‏عضو نسبت داد; چون گناه کار گناه را به وسیله آن عضو
انجام داده است. دست‏خیانت‏کار داشتن، یعنى دزد و خائن به مال بودن. چشم
ناپاک داشتن، یعنى خائن به‏ناموس بودن. زبان دروغ گو داشتن، یعنى دروغ گو
بودن.
سر آن که زبان پر دروغ، بزرگ‏ترین گناه است، در آینده روشن خواهد شد; اکنون‏باید معناى دروغ روشن شود.
دروغ چیست؟
دروغ، سخن بر خلاف حقیقت است و دروغ گو کسى است که بر خلاف حقیقت،خبرى مى‏دهد.
شما
اگر گرسنه باشید و به منزل دوست‏خود بروید، او براى شما غذا بیاورد،
شمابگویید من سیر هستم، این سخن دروغ است، چون بر خلاف حقیقت است; شما
نیزدروغ گو هستید، زیرا بر خلاف حقیقت‏خبر داده‏اید.
کم را بیش گفتن یا
بیش را کم گفتن، دروغ است و گوینده‏اش دروغ گومى‏باشد، چنان که بود را
نبود و یا نبود را بود خبر دادن دروغ گویى مى‏باشد و نیزبد را خوب و خوب را
بد یا کوچک را بزرگ و بزرگ را کوچک خواندن، دروغ‏خواهد بود.
دروغ و دروغ گویى
دروغ
از صفات سخن است و دروغ گویى از صفات سخن گو و این دو همیشه باهم یار
نیستند. مى‏شود سخنى دروغ باشد، ولى گوینده‏اش دروغ گو نباشد، چنان که‏ممکن
است کسى دروغ بگوید، ولى سخنش دروغ نباشد، بلکه راست و مطابق‏حقیقت‏باشد.
شما
اگر به وقوع حادثه‏اى اطمینان پیدا کردید، در صورتى که آن حادثه رخ
نداده‏باشد، هنگامى که از وقوع آن خبر مى‏دهید، شما دروغ گو نیستید، ولى
خبر شمادروغ است. دروغ گو اگر سخن راستى بگوید که به نظرش بر خلاف
حقیقت‏باشد،خبر او راست است، چون مطابق با واقع است، ولى خودش دروغ گفته،
زیرا به نظرخودش بر خلاف حقیقت، سخن گفته است …